Het is 6 juni, half zeven ’s ochtends en ik bevind me op een historische locatie in Normandië. Rond deze tijd kwamen in 1944, nu 81 jaar geleden, hier de geallieerden aan land. Een in alle opzichten onvergetelijke gebeurtenis…
De zon is net boven de zee opgekomen, we zijn bij Arromanches waar een kleine bijeenkomst is om overleden Britse soldaten te herdenken. Slecht een man of vijftig is aanwezig, wat de sfeer bijzonder intiem maakt. Tijdens de korte speech wordt de spreker emotioneel. De woorden stokken hem in de keel… Het is doodstil, slechts het ruisen van de golven klinkt. De hoornblazer heeft er duidelijk ook moeite mee en ontroerd mist ook de doedelzakspeler enkele noten. De emoties hebben de overhand. In stilte wordt een krans gelegd en de vlag gehesen. Alle aanwezigen beseffen wat hier gebeurd is en ook ik moet een traantje wegpinken door alle emoties. Iedereen ontvangt een rode roos die, als eerbetoon aan de gevallenen, in zee gegooid wordt. De branding speelt ermee. Net als de soldaten die 81 jaar geleden hier het leven lieten, zijn de rode rozen als een speelbal in de golven, waarna zij roerloos op het strand blijven liggen…
Race the Waves: beach races hot in het Verenigd Koninkrijk
ROLLEND MATERIEEL
Overal langs de kust van Normandië vinden dit soort grote en kleine plechtigheden plaats. Soms met slechts enkele familieleden die een krans en wat bloemen op het strand leggen. Diep in gedachten neem ik een hand vol zand en laat het door mijn vingers glijden. Tijdens D-Day zou het rood van het bloed zijn geweest… De zon wordt warmer, het dorpje ontwaakt en de vieringen beginnen. Een groep mannen komt aan op Engelse legermotoren. We zien ook de Amerikaanse en Canadese uitvoeringen van de ‘Liberator’, de legendarische 750 cc Harley-Davidson voorbij rijden. Er is muziek en het is feest. De invasie waarmee onze vrijheid werd ingeluid, wordt elk jaar uitbundig gevierd. Overal zijn parades, militaire re-enactment kampen, plechtigheden, ceremonies, feesten en muziekfestivals. Bij de talloze musea zijn allerlei activiteiten en overal is het een drukte van belang. De kleine kustwegen raken verstopt door de vele militaire voertuigen. Van motorfietsen en Jeeps, tot gigantische rupsvoertuigen, tanks en zelfs de beroemde amfibische ‘Ducks’ rijden mee. Dat historische rollend materieel laat wel de nodige drupjes olie, benzine en diesel op het toch al gladde asfalt achter; Het rijden met onze motoren wordt nog eens extra ‘uitdagend’ als er ook nog een fikse regenbui losbarst en de grote voertuigen kilometerslange kleisporen over de Normandische weggetjes uitsmeren.
EERBETOON
De geallieerde helden landden op 120 km kustlijn; Utah, Omaha, Gold, Juno en Sword Beach. Met geen pen is te beschrijven wat hier gebeurd is. Geen mens, die er niet zelf bij geweest is, kan zich ook maar bij benadering voorstellen welke een gruwelijke taferelen zich hier hebben afgespeeld. Elk jaar komen hier gedurende het hele jaar, en vooral in de week van D-Day, honderdduizenden mensen op af. Dit mag niet vergeten worden. Heeft de wereld hier iets van geleerd? Helaas niet, vrees ik. Maar overal vrolijke gezichten en heel veel mensen komen in passende kledij uit die jaren of in de uniformen uit die tijd. Is het dan een grote verkleedpartij? Ja, maar het is wel respectvol en het draagt zonder meer bij aan de sfeer. Er valt geen enkele wanklank en als enkele veteraren van ruim 100 jaar oud (!) in rolstoeltjes gezeten voorbij komen, wordt er door iedereen een staande ovatie gegeven. Handen worden geschud en ze worden uitvoerig bedankt. Het doet de veteranen zichtbaar goed. Prachtig, dit meer dan terechte eerbetoon! Het is anno 2025 bijna onnodig om te vermelden, maar de commercie slaat uiteraard ook zelfs hier ongenadig hard toe. Elk museum heeft een uitgebreide giftshop en er zijn in elk dorp of stadje winkels met D-Day spullen te vinden. Natuurlijk worden er overal D-Day Tours aangeboden. Iedereen doet er aan mee, want wie neemt er nou geen mooi aandenken mee aan deze rollercoaster van emoties. Van diep respect, tot verdriet om alles wat hier gebeurd is en tot uitbundige vreugde! Er zijn ontelbaar veel musea, van groot en indrukwekkend tot klein en zeer gespecialiseerd. Bijna allen zijn een bezoekje waard!
CAMP GERONIMO
Sainte-mer-Eglise is de naam van het dorp dat beroemd werd door de parachutist die werd neergeschoten, aan de kerktoren bleef hangen en zich dood hield tot de Duitsers weggingen. Veel parachutisten verdronken echter in de nacht van 6 juni. Door de harde wind en het voor de piloten moeilijke navigeren in het donker, werden zij te vroeg gedropt. De Duitse Veldmaarschalk Erwin Rommel had het land onder water laten zetten om de geallieerde opmars te vertragen. Vele parachutisten kwamen op de verkeerde plek terecht en door hun loodzware tot wel 60 kilo wegende uitrusting op hun rug, konden zij niet uit de moerassen komen en verdronken… Op het dorpsplein van Sainte-mer-Eglise is het 81 jaar later groot feest met duizenden feestvierders. Het terrein naast het dorp is voor ‘Camp Geronimo’ waar honderden re-enactors met authentieke kleding, voertuigen, tenten en uniformen een prachtig beeld geven van hoe het er toentertijd uitzag. We ontmoeten er Georges Mongenet, een WWII veteraan met de leeftijd van 102 jaren. Hij wordt met een Amerikaanse legertruck rondgereden en vindt het prachtig!
THE LONGEST DAY
De Batterie Merville, een complex met zware kanonnen en bunkers staat vlakbij het gelijknamige museum waar je een uitgebreid bunkercomplex kunt bezoeken en waar ook de Dakota C-47 staat, die de hoofdrol speelde in de legendarische film ‘The Longest Day’. Het vliegtuig is toegankelijk voor de bezoekers, via het trappetje er in en er ook weer uit via de trap; We gaan het vliegtuig in, nemen plaats op de aluminium zitgedeeltes en proberen te bedenken hoe het geweest moet zijn om als twintigjarige jongen met een loodzware bepakking in het holst van de nacht, onder vijandelijk vuur boven bezet gebied gedropt te worden… We mogen bij uitzondering onze motoren even voor het vliegtuig zetten voor een foto. Het levert weer mooie plaatjes op. Een kolonne Amerikaanse voertuigen vertrekt, onder leiding van de Franse dame Malou die iedereen gedecideerd op z’n plaats dirigeert en daarna voorop rijdt op haar Liberator. Als een van de auto’s het begeeft komt ze volgas terug gescheurd, springt ze (letterlijk!) op de truck, duikt onder de kap en begint ijverig te sleutelen. Cool, zo’n stoere dame.
GREEN BASTARDS
We ontmoeten vriend Gijs en zijn kornuiten, de ‘Green Bastards’; een groep Nederlanders die er met hun Liberators als authentieke Amerikaanse soldaten uitziet. Gijs vertelt: “Sinds 2004 reizen we vrijwel elk jaar af naar Normandië voor de D-Day herdenking. Wat ooit begon met het simpele idee ‘Gijs gaat naar Normandië, wie gaat er mee?’, is inmiddels uitgegroeid tot een vaste traditie met een eigen karakter. Onze groep draagt tegenwoordig de naam ‘The Green Bastards’, met elk jaar weer een iets andere samenstelling. Dit jaar bestond de groep uit Gijs, Gerard, Reinder, Jeroen, John en Marc op de Harleys en Patrick en Mike in de bezemwagen. Tijdens onze reis bezoeken we tal van musea, gedenkplaatsen, beurzen en bijzondere locaties uit films of bekende historische foto’s. We verblijven zo’n 10 dagen in ons eigen Amerikaanse kampement, waar we in originele tenten overnachten. Zo hebben we twee Smallwall tenten staan als onderkomen, een grote slaaptent met eraan vast onze keuken/café en een garagetent voor onze Harleys. De regel is dat iedere deelnemer een Harley heeft uit de periode ’40 – ’45 en een zo authentiek mogelijk uniform draagt.” Gijs sluit met een brede glimlach af; “Dit jaar was ons kamp zelfs ‘beveiligd’ tegen luchtaanvallen met een authentieke Browning M2 .50 op een M63 Ground-to-Air affuit.”
PEGASUS BRIDGE
Op het strand bij Arromanches mag er tijdens de D-Day week met militaire voertuigen op het strand worden gereden. Iets waar velen gebruik van maken en net als de zon ondergaat treffen we Manu uit België aan op zijn H-D Liberator. Jan uit Nederland rijdt met zijn Willys Jeep en hij neemt iedereen die dat wil even mee voor een stukje over het strand. Vanuit de bunker bij Pointe du Hoc, tussen Utah en Omaha Beach, de stranden waar de Amerikanen landden, kijken we zwijgend door een schietgat over de zee. Mensen maken foto’s van het prachtige uitzicht. Achter ons ligt het zwaar gebombardeerde terrein waarop de kanonnen stonden die grote schade hadden kunnen aanrichten tijdens de invasie. Ze waren echter door Hitler al weggehaald voor 6 juni en de gedurfde aanval van de Rangers, die met touwladders de steile kliffen bedwongen om de artilleriebatterij te neutraliseren, was daarom grotendeels overbodig, zo bleek later. Een heel eind verderop, in de Engelse Sector bij Sword Beach, treffen we een stel Duitsers op een Zündapp zijspancombinatie bij de Pegasus Bridge. Even later volgt een stilte en een doedelzakspeler zet in. Hoge snerpende tonen. Een delegatie Belgen loopt over de brug, met voorop de vaandeldrager, de zoon van Edw. Radts, die hier bij de landingen aanwezig was. Plechtig en met veel respect worden de gevallenen bij de Pegasus Bridge met een korte ceremonie herdacht. Daarna is een bezoekje aan Café Gondrée zo goed als ‘verplicht’. Het was het eerst bevrijdde huis in West Europa en de eigenaar en zijn familie hebben een enorme bijdrage geleverd aan het verzet en heel veel informatie over de Duitsers aan de geallieerden doorgegeven. Het zit er vol met Engelsen die hier nog steeds hun respect aan de familie Gondrée komen betuigen.
VRIJHEID
In het licht van de ondergaande zon rijden we op de motor terug naar ons B&B. We sturen langs de velden met klaprozen, door de Britten ‘poppys’ genoemd en door hen gedragen als eerbetoon aan de gevallenen. We hebben weer veel stof tot nadenken; Wat een week, wat een gebeurtenissen. Wat een dankbaarheid. We kunnen motorrijden waar en wanneer we willen. Wat een vrijheid! We mogen nooit vergeten aan wie we die vrijheid te danken hebben.
Fotografie: Onno “Berserk” Wieringa
(Met hartelijke dank aan Gijs en de ‘Green Bastards’)
